De rol van "intelligence" in de DIKW hiërarchie

“The DIKW pyramid, also known variously as the DIKW hierarchy, wisdom hierarchy, knowledge hierarchy, information hierarchy, and the data pyramid, refers loosely to a class of models for representing purported structural and/or functional relationships between data, information, knowledge, and wisdom.” wikipedia

Bij DIKW gebruiken we deze D – I – K – W hiërarchie als een functioneel raamwerk voor het structureren van verschillende soorten “intelligence”.

De piramide is de basis om data op te kunnen werken naar informatie, kennis en wijsheid. Lees hierover meer in het artikel DIKW als bedrijfsmodel. De piramide is de basis om de verschillende vakgebieden waarbinnen wij actief zijn tot elkaar te verhouden en aan elkaar te relateren.

Om een en ander goed te duiden moeten we eerst uiteenzetten waarom het Engelse woord “Intelligence” in het Nederlands eigenlijk twee verschillende betekenissen heeft.

Intelligentie vs inlichtingen

De Engelse term “intelligence” betekent in het algemeen het vermogen om te leren, begrijpen en logisch na te denken. Het kan ook verwijzen naar informatie, vooral in de context van geheime inlichtingen.

Human intelligence en business intelligence onderscheiden zich als volgt:

1. Human intelligence (menselijke intelligentie):

  • Verwijst naar het cognitieve vermogen van mensen om te leren, redeneren en problemen op te lossen.
  • Omvat het vermogen om abstracte concepten te begrijpen en creatief te denken.

2. Business intelligence (bedrijfsintelligentie):

  • Verwijst naar het verzamelen en analyseren van bedrijfsgegevens om besluitvorming te ondersteunen.
  • Gebruikt technologieën en processen om ruwe gegevens om te zetten in betekenisvolle informatie voor zakelijke doeleinden.
  • Richt zich op het optimaliseren van bedrijfsprocessen en het identificeren van trends en patronen

Het belangrijkste verschil is dat human intelligence gaat over menselijke cognitieve vermogens, terwijl business intelligence draait om het gebruik van gegevens en technologie om zakelijke beslissingen te ondersteunen en te verbeteren.

De term “intelligence” verwijst in deze context dus naar het vermogen om data en informatie te verzamelen, analyseren en om te zetten in bruikbare inzichten. Binnen organisaties wordt dit concept toegepast in verschillende vormen van intelligence, elk met een unieke focus en toepassing. Deze vormen zijn nauw verbonden met de DIKW-hiërarchie (Data, Informatie, Kennis, Wijsheid), een model dat beschrijft hoe ruwe data wordt omgezet in waardevolle wijsheid voor besluitvorming.

Hieronder worden de belangrijkste vormen van intelligence beschreven en hun relatie tot de DIKW-hiërarchie verduidelijkt:

Business Intelligence
  • Beschrijving: Business Intelligence richt zich op het analyseren van kwantitatieve, historische data. Het beantwoordt vragen zoals “Wat is er gebeurd?” en biedt inzicht in operationele prestaties op tactisch niveau binnen een organisatie.
  • Kenmerken:
    • Intern gericht.
    • Gebruikt gestructureerde data uit databronnen zoals ERP- en CRM-systemen.
    • Ondersteunt besluitvorming door middel van dashboards, rapportages en analyses.
  • Relatie tot DIKW:
    • BI bevindt zich voornamelijk in de overgang van data naar informatie, waarbij ruwe data wordt georganiseerd en gevisualiseerd om patronen en trends te identificeren.
  • Beschrijving: Strategic Intelligence is meer extern gericht en gebruikt ongestructureerde, kwalitatieve databronnen, zoals marktonderzoeken en concurrentieanalyses. Het richt zich op het beantwoorden van vragen als “Wat verwachten we dat er gaat gebeuren?”
  • Kenmerken:
    • Analyseert het competitieve landschap.
    • Ondersteunt strategische besluitvorming binnen organisaties.
    • Combineert tekstuele data met gestructureerde datasets.
  • Relatie tot DIKW:
    • SI beweegt zich tussen informatie en kennis, waarbij inzichten uit externe bronnen worden gecombineerd met interne gegevens om toekomstige trends te voorspellen.
  • Beschrijving: Artificial Intelligence maakt gebruik van alle beschikbare databronnen (gestructureerd en ongestructureerd) en kan realtime analyses uitvoeren. AI helpt bij het automatiseren van besluitvormingsprocessen en kan zelfs autonoom beslissingen nemen binnen specifieke domeinen.
  • Kenmerken:
    • Ondersteunt zowel tactische als strategische niveaus.
    • Verwerkt grote hoeveelheden data snel en efficiënt.
    • Bevordert innovatie door machine learning en deep learning technieken.
  • Relatie tot DIKW:
    • AI opereert over de gehele hiërarchie: van het verwerken van ruwe data (data) tot het genereren van autonome beslissingen gebaseerd op diepgaande inzichten (wijsheid).
  • Beschrijving: Een intelligente organisatie integreert BI, SI en AI om continu te leren, verbeteren en concurreren in een datagedreven wereld. Het concept benadrukt dat technologie slechts effectief is wanneer mensen, processen en cultuur goed zijn afgestemd.
  • Kenmerken:
    • Combineert tactische, operationele en strategische inzichten.
    • Gebruikt methodieken zoals “Competing on Analytics” om analytische capaciteiten te ontwikkelen.
    • Bevordert een cultuur van datagedreven besluitvorming.
  • Relatie tot DIKW:
    • Een intelligente organisatie benut alle niveaus van de hiërarchie om waarde te creëren: van het beheren van data tot het toepassen van wijsheid voor toekomstbestendige strategieën.

De DIKW-hiërarchie als fundament

De DIKW-hiërarchie vormt het raamwerk voor bovenstaande vormen van intelligence:

NiveauBeschrijvingVoorbeeldtoepassing
DataRuwe feiten zonder context.Transactiedata of sensorgegevens
InformatieGeorganiseerde data die context biedt (wat, waar, wanneer).Dashboards die verkoopcijfers visualiseren
KennisToegepaste informatie die leidt tot begrip (hoe, waarom).Inzicht in klantgedrag via analyses
WijsheidStrategisch gebruik van kennis voor besluitvorming (wat te doen).Het formuleren van toekomststrategieën op basis van AI-gebaseerde voorspellingen

Door deze hiërarchie te volgen, kunnen organisaties hun data optimaal benutten om waardevolle inzichten te verkrijgen en effectieve beslissingen te nemen op zowel operationeel als strategisch niveau.

Wij helpen u met het realiseren van een intelligente organisatie.

De hierboven genoemde domeinen faciliteren de intelligente organisatie. Bij DIKW Intelligence realiseren we ons als geen ander dat “a fool with a tool is still a fool”. We zullen naast het implementeren van datawarehouses, dashboards en beslisondersteunende algoritmen vooral de organisatie moeten oplijnen om optimaal gebruik te maken van de beschikbare inlichtingen. Hiervoor heeft DIKW een methodiek ontwikkeld gebaseerd op de ideeën van Thomas Davenport, “Competing on Analytics”.

 

Met ons Analytical Capability Maturity Model (ACMM) kunnen we uw organisatie snel en effectief op het gewenste analytisch niveau brengen zodat uw organisatie optimaal gebruik kan maken van de waardevolle dataproducten die u voorhanden heeft.

 

Wij helpen u graag op uw pad van Data naar Informatie naar Kennis en Wijsheid